TOTBİD Dergisi

TOTBİD Dergisi

2023, Cilt 22, Sayı, 6     (Sayfalar: 574-589)

Deprem yaralanmalarında ezilme sendromu

Mehmet Demirhan 1, Ali Baş 1, Buğra Güllü 1

1 Koç Üniversitesi Tıp Fakültesi, Koç Üniversitesi Hastanesi, Ortopedi ve Travmatoloji Ana Bilim Dalı, İstanbul İletişim /

DOI: 10.5578/totbid.dergisi.2023.86
Görüntüleme: 490
 - 
İndirme : 1600

Ezilme yaralanmaları, deprem gibi doğal afetler sonucunda karşımıza çıkabilir. Deprem sonrası gerçekleşen yüksek enerjili yaralanma sonrası kısa sürede direkt kas hasarı, sonrasında iskemi ve reperfüzyon hasarıyla kasların yıkımı (rabdomyoliz) gerçekleşir. Kas yıkım ürünleri ve kas hücresi içeriğinin sistemik dolaşıma karışmasıyla sistemik patolojiler ortaya çıkar. Ezilme yaralanmasının bölgesel bulgularına ek olarak böbrek yetmezliği, elektrolit bozuklukları, aritmiler ve akut solunum sıkıntısı sendromu gibi hayatı tehdit eden ezilme sendromu tablosu oluşur. Bu sebeple ezilme yaralanması bulunan depremzedelerin hızlı tespiti ve rabdomyolize ikincil ciddi sistemik problemlerinin önlenmesi esastır. Yaralanmış uzuv aynı zamanda erken dönemde kompartman sendromu açısından da değerlendirilmeli ve uygun şekilde tedavi edilmelidir. Fasyotomi yalnızca erken dönemde uygulanmalı, özellikle geç dönemde yapılması ile hastanın sistemik durumunu kötüleştirebileceği akılda tutulmalıdır. Hiperbarik oksijen tedavisi (HBO) özellikle iskemik hasarı azaltarak ve kritik seviyede yaralanmış kas dokusunun iyileşmesini destekleyerek yararlı olur. Mannitol ise kompartman içi basıncı düşürmede etkin olabilen, fasyotomi gibi cerrahi bir girişime alternatif olabilecek tedavi yöntemi olarak dikkate alınmalıdır. Ampütasyon, yalnızca kurtarılamayacak bir uzvun varlığında ya da hayatı tehdit eden durumlarda uygulanmalıdır. Afet sırasında veya cerrahi müdahalelere ikincil oluşan açık yaralara bağlı yara yeri enfeksiyonu ve sepsis görülebilir. Metabolik yükte artışa yol açarak septik şok ve çoklu organ yetmezliğine sebep olabilir. Açık yaraların veya fasyotomi yaralarının bakımı hem enfeksiyonun önlenmesi hem de enfeksiyon kaynağının kontrolü açısından önemli olup tekrarlayan debridmanlar, antibiyoterapi ve mümkün ise negatif basınçlı yara pansumanlarıyla gerçekleştirilir. Ortopedi ve travmatoloji uzmanlarının cerrahi tedavi karar aşamasında diğer disiplinler ile koordine hareket etmesi, olası mortalite ve morbiditenin azaltılması açısından son derece önemlidir.

Anahtar Kelimeler : ezilme sendromu; deprem; ezilme yaralanması; kompartman sendromu